Adalet Bakanlığı, Alternatif Çözümler Daire Başkanlığı, davalı olan iki tarafı mahkemelere gitmeden ‘Uzlaştırmacı’ adı altında bir müesse kurdu. Artık davalılar, mahkeme salonuna gitmeden uzlaştırıcı tarafından uzlaşma yoluna gidecekler. Son zamanlarda gündemde olan uzlaştırmacı konusunun merak edilenlerini sizler için derledik...
Uzlaştırmacı eğitimine hukuk öğrenimi görmüş kişiler yönünden kimler başvurabilir?
Eğitim kuruluşlarına hukuk öğrenimi görmüş uzlaştırmacı adayları yönünden; üniversitelerin hukuk fakültesi mezunlarının yanısıra, üniversitelerin siyasal bilgiler fakültesi, iktisadi ve idari bilimler fakültesi, iktisat fakültesi ve işletme fakültesi mezunlarından, müfredatında; anayasa hukuku, ceza hukuku (genel hükümler), ceza hukuku (özel hükümler), ceza muhakemesi hukuku, hukuk başlangıcı/hukuka giriş/hukukun temel kavramları/temel hukuk, ticaret hukuku, iş hukuku, borçlar hukuku derslerinden en az ikisini başarılı olarak görmüş olanlar başvurabilir.
İki yıllık önlisans öğreniminden sonra dikey geçişle dört yıllık yüksek öğrenimini yukarıda anılan fakültelerden birinden mezun olarak tamamlayanların da eğitim kuruluşlarına başvurabilmeleri için; yukarıda anılan derslerden en az ikisini, önlisans öğrenimi sırasında veya dikey geçiş sonrası lisans öğrenimi sürecinde görmüş olmaları ve bu derslerden başarılı olmuş olmaları gerekir.
Uzlaşma nedir?
Uzlaştırma kapsamına giren bir suç nedeniyle şüpheli veya sanık ile mağdur veya suçtan zarar görenin Kanun ve Yönetmelikteki usul ve esaslara uygun olarak anlaşmış olmalarıdır.
Uzlaştırma nedir?
Uzlaştırma kapsamına giren bir suç nedeniyle başlatılan soruşturma veya kovuşturma sırasında; şüpheli veya sanık ile mağdur, suçtan zarar gören veya kanuni temsilcinin, Cumhuriyet savcısı tarafından görevlendirilen tarafsız bir uzlaştırmacı marifetiyle anlaştırılmaları suretiyle, uyuşmazlığın giderilmesi sürecidir.
Uzlaştırmacı ne demektir?
Şüpheli veya sanık ile mağdur veya suçtan zarar gören arasındaki uzlaştırma müzakerelerini yöneten, Cumhuriyet savcısı tarafından görevlendirilen avukat veya hukuk öğrenimi görmüş kişidir.
Kimler uzlaştırmacı olabilir?
Avukatlar ve hukuk öğrenimi görmüş kişiler uzlaştırmacı olabilmektedir. Hukuk öğrenimi görmüş kişiler kavramı, üniversitelerin hukuk fakültelerinden mezun olanlar ile hukuk veya hukuk bilgisine programlarında yeterince yer veren siyasal bilgiler, idari bilimler, iktisat ve maliye alanlarında en az dört yıllık yüksek öğrenim yapan kişileri kapsamaktadır.
Uzlaştırma süreci fail veya mağdurun rızası dışında başlar mı?
Uzlaştırma süreci tarafların kabulüyle başlar, taraflardan biri kabul etmezse süreç işlemez. Taraflar uzlaşma sağlanana kadar bu yöndeki iradelerinden her zaman vazgeçebilirler.
Uzlaştırma süreci ne kadar sürer?
Uzlaştırmacının, dosya içindeki belgelerin birer örneğinin kendisine verilmesinden itibaren en geç otuz gün içinde uzlaştırma işlemlerini sonuçlandırması gerekmektedir. Bu süre en çok 20 gün uzatılabilir.
Uzlaştırmada edim konuları neler olabilir?
Edim;
Fiilden kaynaklanan maddi veya manevi zararın tamamen ya da kısmen tazmin edilmesi veya eski hale getirilmesi
Mağdurun veya suçtan zarar görenin haklarına halef olan üçüncü kişi ya da kişilerin maddi veya manevi zararlarının tamamen ya da kısmen tazmin edilmesi veya eski hale getirilmesi
Bir kamu kurumu veya kamu yararına hizmet veren özel bir kuruluş ile yardıma muhtaç kişi ya da kişilere bağış yapmak gibi edimlerde bulunulması,
Mağdur, suçtan zarar gören, bunların gösterecekleri üçüncü şahıs veya bir kamu kurumu ya da kamu yararına hizmet veren özel bir kuruluşun belirli hizmetlerinin geçici süreyle yerine getirilmesi,
Topluma faydalı birey olmayı sağlayacak bir programa katılımın sağlanması,
Mağdurdan veya suçtan zarar görenden özür dilenmesi,
Olabilir.
Taraflar uzlaştırma süreci sonunda edimsiz olarak da uzlaşabilirler.
Uzlaşmanın hukuki sonuçları nelerdir?
Soruşturma evresinde uzlaşmanın gerçekleşmesi ve edimin yerine getirilmesi hâlinde, şüpheli hakkında kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilir ve adlî sicile kaydedilmez. Aksi hâlde kamu davası açılır.
Kovuşturma evresinde uzlaşmanın gerçekleşmesi ve edimin yerine getirilmesihâlinde, sanık hakkında düşme kararı verilir ve adlî sicile kaydedilmez. Aksi hâlde yargılamaya devam olunur.
Uzlaşmanın sağlanması halinde, soruşturma konusu suç nedeniyle tazminat davası açılamaz; açılmış olan davadan feragat edilmiş sayılır.
Uzlaştırma müzakereleri sırasında yapılan açıklamalar herhangi bir soruşturma ve kovuşturmada ya da davada delil olarak kullanılamaz.
Failin, edimini yerine getirmemesi halinde uzlaştırma raporu veya uzlaşma belgesi, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanununun 38 inci maddesinde yazılı ilam mahiyetini haiz belgelerden sayılır.
Uzlaştırma kurumunun mağdura faydası nedir?
Mağdurun yaşadığı güven bunalımı ve korkuların ortadan kalkmasına, bozulan tehlike algısının düzelmesine katkı sağlar,
Mağdura özür dilenmesini isteme veya belirlenecek edim ile maddi/manevi zararının tazminini sağlama fırsatını sunar,
Tazminatın gerçekten ödenme şansı artar,
Uzun süreli yargılama boyunca mahkemeye gidilmemesini sağlar.
Taraflarda adaletin yerine geldiği duygusunun tesis edilmesine katkı sunar,
Uzlaştırma kurumunun faile faydası nedir?
Faile, suçun muhatabı üzerinde yarattığı etkiyi görmesi fırsatını sunar,
Failin devlete karşı değil mağdura karşı şahsen sorumlu olmasını sağlar,
Failin yeniden suç işleme ihtimali azalır,
Taraflarda adaletin yerine geldiği duygusunun tesis edilmesine katkı sunar,
Faile sadece cezalandırılmak yerine hatalarını telafi etme fırsatı sunar,
Failin filinin gerekçesini açıklama ve özür dileme fırsatı olur,
İlk kez suç işleyen kişilere(özellikle çocuk suçlarında) ceza ve sabıka kaydı almadan meselenin halli ile toplumda suçlu damgası yemeden hayatına devam etme fırsatı sunar,
Failin infaz kurumuna girmesini engeller ve kurumda diğer suçlulardan etkilenerek tahliye sonrasında yeniden suç işleme ihtimalini önler,
Uzlaştırma kurumunun topluma faydası nedir?
Suçların müeyyideye tabi tutulmasındaki temel gerekçe bozulan toplum düzeninin düzeltilmesi olduğundan, suçun toplum üzerindeki etkilerinin giderilmesini sağlar, toplum barışına katkı sunar.
Toplumun adalet tecrübesinin artmasına ve sorunların adli birimlere yansımadan toplum içerinde sulh ile çözülmesine katkı sağlar,
Taraflar arasında sürekli olarak yinelenecek uyuşmazlığın halli ile yeni suçların ve dosyaların önü alınır,
Uzlaştırmacıların müzakerelerde edindikleri tecrübe ve becerilerini toplum içerisinde kullanmaları ve paylaşmaları ile uzlaşı kültürünün toplumun geneline yayılmasına katkı sağlar.
Tarafların adalet sistemine olan güvenlerinin artmasını sağlar.
Uzlaştırma sürecinde uzlaştırmacı ücretinden ya da yapılan diğer masraflardan mağdur sorumlu olur mu?
Uzlaştırma ücreti ve giderlerinden mağdur/katılan veya suçtan zarar gören hiçbir şekilde sorumlu değildir.
Uzlaştırma sürecinde uzlaştırmacı ücretinden ya da yapılan diğer masraflardan şüpheli ya da sanık sorumlu olur mu?
Uzlaşmanın sağlanması hâlinde, şüpheli ya da sanık uzlaştırma giderlerini ödemez. Bu giderler Devlet Hazinesi'ndenkarşılanır.
Mağdurun uzlaşma teklifini kabul etmesi ve uzlaştırma görüşmesi yapması haklarından vazgeçtiği anlamına gelir mi?
Mağdur ya da suçtan zarar görenin uzlaşma teklifini kabul etmesi ve uzlaştırma görüşmesi yapması, haklarından vazgeçtiği anlamına gelmez.
Şüpheli ya da sanığın uzlaşma teklifini kabul etmesi ve uzlaşma görüşmesi yapması suçu kabul ettiği anlamına gelir mi?
Şüpheli ya da sanığın uzlaşma teklifini kabul etmesi ve uzlaştırma görüşmesi yapması suçu kabul ettiği anlamına gelmez.
Uzlaştırma müzakerelerine kimler katılabilir?
Uzlaştırma müzakereleri gizli olduğu için müzakerelere sadece şüpheli, müdafi, mağdur veya suçtan zarar görenin kendisi veya kanunî temsilcisi ya da vekili katılabilir.
Uzlaştırma müzakerelerine tarafların istedikleri kişiler ya da uzmanlar katılabilir mi?
Uzlaştırma müzakerelerine katılabilecek kişiler kanunda tek tek sayılmıştır. Burada sınırlı sayılılık söz konusudur. Bu nedenle kanunda sayılanların dışında, müzakerelere tarafların üzerinde uzlaştıkları kişiler veya uzmanlar katılamaz.
Uzlaştırma raporu Cumhuriyet savcısına verildiği an hüküm doğurur mu?
Hayır. Cumhuriyet savcısı öncelikle uzlaştırmanın hukuka uygun olup olmadığını kontrol eder. Aynı zamanda uzlaşmanın tarafların özgür iradelerine dayanıp dayanmadığını da denetler. Uzlaşmanın tarafların özgür iradesine dayandığını ve üzerinde anlaşılan edimin hukuka uygun olduğunu belirlerse, ancak o zaman uzlaştırma raporu veya uzlaşma belgesi hüküm doğrurur. Bu durumda, Cumhuriyet Savcısı raporu veya belgeyi mühür ve imza altına alarak, soruşturma dosyasında muhafaza eder.
Uzlaşma teklifini kim yapar?
Bir taraf uzlaşma teklifini kabul etmezse, diğer tarafa, buna rağmen uzlaşma teklif edilmesi gerekir mi?
Gerekmez. Bir taraf uzlaşma teklifini kabul etmez veya red ederse, CMK 255 inci maddesi hükmü saklı kalmak üzere dosyada birden çok fail varsa, ayrıca diğerlerine uzlaşma teklifinde bulunulması zorunlu değildir.
Şüpheli, mağdur veya suçtan zarar gören, kendisine uzlaşma teklifinde bulunulduktan sonra kararını hemen vermek zorunda mıdır?
Hayır. Kendisine uzlaşma teklifinde bulunulan kişi düşünmek için uzlaştırmacıdan süre isteyebilir, bu süre en fazla üç gün olabilir. Uzlaşma teklifinde bulunulan kişi üç gün içinde kararını bildirmediği takdirde, teklifi reddetmiş sayılır.
Bir uzlaştırma dosyası için birden fazla uzlaştırmacı görevlendirilebilir mi?
Evet. Bir dosyada görevlendirilecek uzlaştırmacı sayısını belirleme yetkisi Cumhuriyet savcısına aittir. Cumhuriyet savcısı bu belirlemeyi yaparken cezai uyuşmazlığın niteliği ile taraf sayısını göz önünde bulundurur.
Uzlaştırma sonunda kararlaştırılan edim birden fazla olabilir mi?
Olabilir. Uzlaştırma müzakereleri sonunda taraflar belli bir edimin yerine getirilmesi konusunda anlaşabilecekleri gibi birden fazla edimin yerine getirilmesi konusunda da uzlaşabilirler.
Çocuklarda uzlaştırma müzakereleri kiminle yürütülür?
Suça sürüklenen çoçuklar ile suç mağduru çocuklara ilişkin uzlaştırma müzakereleri uzlaşma teklifini kabul eden yasal temsilci ile yürütülür.
Suça sürüklenen çocuklarda uzlaşma teklifi kime yapılır?
Suça sürüklenen çocuklarda uzlaşma teklifi çocuğun kanuni temsilcisine yapılır.
Uzlaştırmacılık sınavı Ne Zaman Olacak ve Kimler Girebilecektir?
Yukarıdaki soruda da belirtildiği üzere uzlaştırmacı sınavına, uzlaştırmacı eğitimini almış olan ve diğer koşulları da taşıyan kişiler girecektir. İlk sınav Şubat ayında yapılacak olup bu sınava 31 Aralık 2017 tarihine kadar uzlaştırmacılık eğitimini tamamlamış kişiler girecektir. Uzlaştırmacılık yapmak için bu eğitimden geçmek ve sınavı kazanmak şarttır. Başka yolla uzlaştırmacılık sıfatının elde edilmesi mümkün değildir. Bu tarihten sonra sertifika alanlar ise, bir sonraki sınava iştirak edeceklerdir (Sınav, yılda iki kez yapılacağı için bir sonraki sınavın da 6 ay sonra yapılması öngörülebilir).
Halen çalışmakta olan kişiler de uzlaştırmacı olabilir mi?
Kamu görevlileri kendi görevlerini tanımlayan mevzuat açıkça yasaklamadığı sürece mesai saatleri dışında uzlaştırmacılık yapabilirler.
Sınav yerleri ve sınava giriş ücreti ne olacaktır?
Bu konu henüz daha açığa kavuşmuş değildir. 31 Aralık 2017 tarihine kadar eğitimden geçen aday sayısı kesin olarak ortaya çıkmayacağı için bu konudaki belirsizliklerin bu tarihten sonra giderileceği düşünülmektedir.
*Adalet Bakanlığı 2018 Bütçesi TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda görüşüldü. Komisyon görüşmeleri sırasında konuşan Adalet Bakanı Abdulhamit Gül uzlaşma konusuyla alakalı olarak şu ifadelere yer verdi.
451 BİN DOSYA UZLAŞMAYA GİTTİ !
"Diğer bir alternatif çözüm yolu olan uzlaşma sisteminin işlerliğinin arttırılması, sistemin işleyişinin takibi ve uzlaştırma uygulamalarının geliştirilmesi amacıyla Bakanlığımız bünyesinde “Cezada Alternatif Çözümler Daire Başkanlığı” 10 Ekim 2016 tarihinde kurulmuştur. Ceza Muhakemesi Kanunu’nda gerçekleştirdiğimiz değişiklikle uzlaşma müessesesinin kapsamı da genişletilmiştir. Böylelikle, birçok uyuşmazlığın yargılamaya konu olmadan taraflar arasında uzlaştırmacı vasıtasıyla çözümüne imkan sağlanmıştır. Bu doğrultuda, uzlaşma uygulanabilecek suçların sayısı artırılmıştır. Ayrıca, suça sürüklenen çocuklar yönünden üst sınırı 3 yılı geçmeyen hapis veya adli para cezasını gerektiren suçlar da uzlaşma kapsamına dahil edilmiş ve her Cumhuriyet başsavcılığı bünyesinde uzlaştırma bürosu kurulması zorunlu hale getirilmiştir. Ayrıca, 05/08/2017 tarihli 30145 sayılı Resmi Gazete’de “Ceza Muhakemesinde Uzlaştırma Yönetmeliği” yayımlanmıştır. Yaptığımız bu değişikliklerle uzlaşma uygulamasını artırmış bulunmaktayız. 2016 yılında uzlaştırmacılara 10.689 dosya tevdi edilmiş ve bunun 7.817’si uzlaşma ile sonuçlanmışken, 2017 yılında ise 30.09.2017 itibariyle uzlaştırmacılara 451 bin 875 dosya tevdi edilmiş ve bunun 173 bin 50’si uzlaşma ile sonuçlanmıştır. Halen 17 bin 487 uzlaştırmacı görev yapmaktadır. Önümüzdeki süreçte yürüteceğimiz çalışmalarla alternatif uyuşmazlıklarının etkinliğinin artırılması ve uygulama sahasının daha da genişletilmesi sağlanacaktır."demiştir.
Uzlaştırma Kapsamına Giren Suç Listesi İçin TIKLAYINIZ.
Uzlaştırmacı Eğitim Konuları için TIKLAYINIZ.
Uzlaştırmacı Eğitimi İzni Verilen Eğitim Kuruluşları için TIKLAYINIZ.
Ceza Muhakemesinde Uzlaştırma Yönetmeliği için TIKLAYINIZ.
2017 Yılı Uzlaştırmacı Asgari Ücret Tarifesi için TIKLAYINIZ.
Sosyal Medya üzerinde bizleri takip ederek güncel ilanlardan ve gelişmelerden haberdar olabilirsiniz.
Twitter Hesabımızı Buradan Takip Et
Facebook Grubumuza Buradan Katıl
İnstagram Hesabımızı Buradan Takip Et
Telegram Grubumuza Buradan Katıl
Youtube Kanalımıza Buradan Abone Ol